Dutch Design Week: inspiratie voor programmamakers in de bibliotheek
Nieuwe ideeën ontstaan vaak buiten je eigen bubbel. Daarom reisden we met een groep programmamakers naar de Dutch Design Week in Eindhoven. Tussen de ontwerpen, installaties en gesprekken ontdekten we hoe social design kan inspireren tot nieuwe vormen van bibliotheekwerk en publieksbeleving.
De Dutch Design Week draait niet alleen om esthetiek, maar steeds vaker om social design: ontwerpen voor maatschappelijke verandering. Een social designer ontwerpt met én voor mensen, vaak rond complexe maatschappelijke vraagstukken — zoals armoede, duurzaamheid, eenzaamheid, inclusie of de toekomst van zorg, onderwijs en gemeenschappen. Onderwerpen waar bibliotheken ook mee bezig zijn.
‘De verschillende ontwerpen en projecten prikkelen je om op een andere manier te kijken naar je omgeving,’ vertelt Jelle van de Graaf, adviseur bij Rijnbrink. ‘Design draait niet alleen om hoe iets eruitziet, maar juist om praktische oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De Bibliotheek kan daarin een mooie rol spelen door actuele thema’s te agenderen en bezoekers uit te dagen om mee te denken.’
Design dat aanzet tot dialoog
Een van de projecten die we onderweg tegenkwamen, maakte dat treffend duidelijk. In het project Draagt u soms een joggingpak? zie je brieven van 64 kinderen tentoongesteld waarin ze schreven aan verschillende figuren met veel macht: hun ouders, de baas van een land of een god. Wat willen ze van hen weten? Wat zouden ze graag anders willen zien? Het laat zien hoe waardevol het is om andere perspectieven ruimte te geven. Tegelijkertijd laat het project zien dat het ophalen van de stemmen van het publiek op zichzelf al programmering kan zijn. Ook De Rotterdamse ZIJlijn, waarin vrouwen hun eigen plek in de stadsgeschiedenis opeisen, laat zien hoe verhalen van de zijlijn het beeld kunnen verruimen en verdiepen.
Bibliotheekmedewerkers die meegingen werden geinspireerd door de creatieve manieren waarop ontwerp kan aanzetten tot dialoog:
‘Het bezoek aan de Dutch Design Week bleek een bron van inspiratie,‘ vertellen Samantha Regeer en Sandy Theunissen van de Bibliotheek Wijchen. ‘We kregen een rondleiding over het terrein door een social designer. Van de handige app Boekbot, naar een Magical Book Experience, tot aan een tentoonstelling van brieven die kinderen schreven aan machtige figuren, zoals hun ouders of de baas van het land. Bij tattooshop Hope & Future kon je vijf vragen beantwoorden over waar jij voor tekent als het gaat om de toekomst van onderwijs, cultuur en wetenschap. Daarna kreeg je een persoonlijke spreuk, die je als tijdelijke tattoo kon dragen. Zulke projecten laten zien hoe je op een creatieve manier mensen kunt aanzetten tot gesprek en uitwisseling van gedachten over uiteenlopende thema’s.’
Ook Xavier Teerling, programmamaker bij Rozet Arnhem, vertrok van de Dutch Design Week met een hoofd vol ideeën:
‘Tijdens Dutch Design Week doen we altijd nieuwe inspiratie op. We zien leuke prototypes van vernieuwende denkers die ons ook weer goede ideeën opleveren. Tijdens de rondleidiing konden we onze ogen goed te kost doen aan slimme innovaties die zo in een programma in de Bibliotheek zouden kunnen worden toegepast. Ik stap na zo’n dag met een hoofd vol ideeën terug de trein in.‘
Ruimte voor nieuwe perspectieven
Voor Rijnbrink sluit dat naadloos aan bij onze visie op programmeren: ruimte maken voor meerdere stemmen, perspectieven en ontmoetingen. Jelle:
‘Een mooi voorbeeld is het project Onverwachte Ontmoetingen, dat we vanuit Rijnbrink ondersteunden. Drie bibliotheken gingen hierin samen met kunstenaars en bezoekers aan de slag met social design.’
Kon je er niet bij zijn, maar ben je wel op zoek naar inspiratie en kennisdeling? Op 9 december organiseren we een lunch met kennisdeling bij de OBA Bijlmerplein én een bezoek aan de Black Archives in Amsterdam. Meer weten? Stuur een berichtje naar Eva Liem.
