In een samenleving waarin taalvaardigheid bepalend is voor gezondheid, opvoeding en meedoen, zet Bibliotheek Kampen met steun van de provinciale subsidie Taal Werkt! een krachtige stap. Met een preventieve aanpak richt de bibliotheek zich op jonge gezinnen en zorgprofessionals. Door samenwerking te zoeken met zogeheten vitale plekken, zoals huisartsenpraktijken, verloskundigen en consultatiebureaus, brengt de bibliotheek taal dichter bij het dagelijks leven van inwoners. Anne Nobel – van Laar, projectleider Basisvaardigheden bij Bibliotheek Kampen, vertelt over dit bijzondere project.
Taal op de agenda van de zorg
Een belangrijk onderdeel van het project was het betrekken van huisartsen bij het signaleren van laaggeletterdheid. Inmiddels is er contact gelegd met drie huisartsenpraktijken, die elk op hun eigen manier enthousiast hebben gereageerd. Eén praktijk gaat het traject ‘Leefstijladvisering’ voortzetten met betrokkenheid van de bibliotheek. Een andere praktijk verwijst door via het initiatief ‘Welzijn op Recept’. De derde praktijk toont interesse in het gebruik van informatieve filmpjes over het bibliotheekaanbod en maakt gebruik van de app LeesSimpel, onder andere voor het spreekuur voor Oekraïense cliënten. Daarnaast zijn alle praktijken blij met de prentenboeken over ziek zijn en de huisarts, die nu beschikbaar zijn in de wachtkamer.
Daarom is het signaleren van beperkte basisvaardigheden in de zorg zo belangrijk. Met ondersteuning vanuit de bibliotheek kunnen zorgprofessionals mensen beter begeleiden naar passend (taal)aanbod.
Samen Opgroeien: investeren in de eerste 1000 dagen
De bibliotheek werkt samen met het consultatiebureau van de GGD aan het project Samen Opgroeien. De verloskundigenpraktijk zit in de stuurgroep. De verloskundige deelt rond de twintigste week van de zwangerschap een goodiebag uit en tijdens de achtste bijeenkomst van de Centering Zwangerschap sluit de bibliotheek aan met informatie over praten, zingen en voorlezen aan je baby. Vanuit de vraag van ouders naar een vervolgprogramma is het initiatief Samen Opgroeien ontstaan: een samenwerking tussen de GGD en de bibliotheek.
Na de geboorte worden de groepen voortgezet. Onder begeleiding van een jeugdverpleegkundige en een bibliotheekmedewerker praten ouders door over taal, opvoeding en ontwikkeling. Zo ontstaat niet alleen kennisdeling, maar ook onderlinge steun en verbondenheid. De groepservaring verlaagt de drempel om actief met taal en ontwikkeling aan de slag te gaan.
In 2024 deden 18 deelnemers mee aan Samen Opgroeien. In 2025 tot nu toe al 27!
Een werkvorm met toekomst
Het project heeft de samenwerking tussen bibliotheek en zorgveld versterkt. ‘De contacten met de GGD en verloskundigen lopen goed. Huisartsen betrekken blijft intensief, maar we boeken stap voor stap vooruitgang.’
Met Samen Opgroeien is een werkvorm ontstaan die potentie heeft voor structurele inbedding. ‘We hopen dat de gemeente en partners dit gaan omarmen. Ouders sterker maken begint bij taal, en taal begint thuis.’
Gezondheid begint met begrijpen
Taalvaardigheid is méér dan alleen lezen en schrijven. Het is kunnen meedoen, keuzes durven maken en actief je kind begeleiden. Dankzij de inzet van Bibliotheek Kampen is taal op steeds meer plekken aanwezig waar het echt telt: in de spreekkamer, in de wachtkamer en in de wieg.
‘We zijn er nog niet,’ besluit Anne, ‘maar we hebben laten zien dat de bibliotheek een natuurlijke partner is in de zorg voor jonge gezinnen. En dat taal daarin geen bijzaak is, maar een basisvoorwaarde.’
Met steun van het Investeringsprogramma Basisvaardigheden van de Provincie Overijssel.
