Een Bibliotheek die middenin de samenleving staat en zich continu ontwikkelt in aansluiting op lokale situatie en behoeften. Dat is het doel van het Overijssels project 'Burgers mee aan zet', een project van diverse Bibliotheken in Overijssel.
Gereedschapskist Burgers mee aan Zet
Bibliotheken willen steeds meer samen optrekken met professionele partners en met inwoners. Het doel: een Bibliotheek die middenin de samenleving staat en zich continu ontwikkelt, in aansluiting op de lokale situatie en behoeften. Dit proces is een continu zoeken, dat nooit zal zijn afgerond. ‘Rust in de tent?’ Nee: het gaat om samen ontdekken en ontwikkelen, met partners en inwoners.
Elke Bibliotheek zoekt in dit proces haar eigen weg. In het Overijssels project ‘Burgers mee aan zet’ heeft Spectrum dat ook gedaan, samen met Stadkamer (Zwolle), de Bibliotheek Hardenberg en de Bibliotheek Enschede. Dit proces heeft geresulteerd in een aantal instrumenten die voor Bibliotheken van nut kunnen zijn in hun ontwikkelproces. Deze instrumenten willen we graag met je delen.
Het gaat er niet om dat je deze instrumenten klakkeloos overneemt. Elke Bibliotheek is immers anders, elke wijk of dorp heeft zijn eigen signatuur, elke gemeenschap heeft zijn eigenheid. Deze instrumenten dienen vooral om voorbeelden te geven, die je naar eigen inzicht kunt aanpassen, in aansluiting op wat je denkt dat past. ‘Het goede’ bestaat niet; het gaat er om samen te willen ontdekken.
De instrumenten zijn ingedeeld in de vijf fasen van het proces dat we doorlopen hebben. Er is geen enkele noodzaak alle fasen te doorlopen en je kunt ze ook juist uitgebreider doorlopen dan in de voorbeelden is gedaan.
Fasen
Fase 3 Indrukken delen en brainstormen
Fase 5 Pilots in de praktijk brengen
De tools zijn ontwikkeld in samenwerking met Spectrum.
Fase 1 Visie ontwikkelen
De fase waarin je je verdiept in de transformatie van de samenleving, waarin je zoekt naar manieren om burgers meer bij het bibliotheekwerk te betrekken of waarin je je bezint op de toekomst van jouw Bibliotheek. Dit is ook de fase waarin het proces uittekent: hoe ga je aan de slag?
Instrumenten
- Proces Cocreatie in Burgers mee aan Zet
- Voorbeeldpresentatie teambijeenkomst
- Visiespel ‘Actieve burgers en de rol van de Bibliotheek’
- Achtergrondinformatie transformatie van de Bibliotheek
- Voorbeelden projecten Burgerparticipatie
Fase 2 Indrukken ophalen
De fase waarin je in gesprek gaat met inwoners en/of professionele partners, waarin je beelden ophaalt die in de samenleving leven of waarin je observeert hoe van jouw Bibliotheek gebruik wordt gemaakt.
Gereedschappen
- Lijst potentiele partners
- Voorbeeldvragenlijst voor gesprekken met partners
- Straatinterviews
- Bord Straatinterviews (Bijlage bij 2.3)
Fase 3 Indrukken delen en brainstormen
De fase waarin je datgene wat je hebt gezien en gehoord, deelt met anderen. De fase waarin anderen datgene wat zij gezien en gehoord hebben, delen met jou. De fase waarin je samen brainstormt en daarbij oog hebt voor het bijzondere en hierop samen reflecteert. Dit is ook de fase waarin de eerste ideeën voor pilots ontstaan.
Gereedschappen
Fase 4 Pilots ontwikkelen
De fase waarin je de ideeën inbrengt in een breder gezelschap: bij inwoners en/of professionele partners. De fase waarin de mensen zich een idee toe-eigenen en waarin anderen een idee toevoegen. Dit is ook de fase waarin de ideeën worden uitgewerkt rondom de vraag: wie hebben we hiervoor nodig?
Gereedschappen
- Draaiboek inwoners- en partnerbijeenkomst
- Communicatieplan inwoners- en partnerbijeenkomst
- Flyer inwoners- en partnerbijeenkomst
- Poster inwoners- en partnerbijeenkomst
- Voorbeeldpresentatie inwoners- en partnerbijeenkomst
- Format verslag opbrengst inwoners- en partnerbijeenkomst
Fase 5 Pilots in de praktijk brengen
De fase waarin de pilot wordt uitgewerkt en uitgevoerd, volgens een organisch proces: samen zoeken, acties bedenken en uitvoeren, bijschaven, nieuwe mensen erbij betrekken, etc.
Gereedschappen
- Handreiking follow-up projectideeën
- Een uitnodigende houding
- Rapport Het wiel opnieuw uitvinden (Bijlage bij 5.2)
